Ebû Ali Farmedî -rahmetullahi aleyhi-
Ebû Ali Farmedî rahmetullahi aleyhi, Silsile-i Âliyye’de medrese tahsilinde yetişmiş, üstün ifade ve tesir gücüne sahip, güzel vaazlar veren bir simâdır. Ebu’l Haşan Harakânî’den evvel Ebû’l-Kasım Gürgânî’den Nakşibendiy- yenin Haydarî koluna ait silsileyi aldığı için iki silsileyi birleştirmiş oldu.
İmam-ı Gazalî ve Yusuf-u Hamedanî rahmetullahi aleyhim gibi nicelerini yetiştirerek ilim ve’ marifet âlemine kazandırmıştır.
Tasavvuf yolunda nefsi terbiye edip, büyüklerin himmetine kavuşmanın ancak hizmet ile mümkün olacağım ifade etmiştir. İlim irfanına ve makaniina nazaran çok mütevazı bir kimseydi.
Hayatı
Ebû Ali Farmedî rahmetullahi aleyhi, Hicri 433 (M. 1042) senesinde, Horasan’ın Tus şehri yakınlarmdü? ki Farmed köyünde doğdu. İlim tahsili için Abdulkerim Kuşeyrî’nin Nişabur’daki medresesine girdi ve seçkin talebelerinden biri oldu, duasını aldı.
Hocası Ebu’l-Kasım Kuşeyrî gusletmek, niyetiyle hamama girmişti. Ebû Ali Farmedî hazretleri, “Belki ihtiyacı olur” diye düşünerek kuyudan su çekip hamamın havuzuna boşalttı. Meğer hocasının da gerçekten o anda suya ihtiyacı varmış. Hamamdan çıkınca; havuzu kimin doldurduğunu sordu ama Ebû Ali Farmedî edebinden dolayı söylemedi. Hocası ısrar edince söylemeye mecbur kaldı. Böyle
ince düşünceli davranması üstadımn çok hoşuna gitti ve ona şu müjdeyi verdi: “Ey Ebû Ali, EbÛ’l-Kasım’m [kendisinin) yetmiş yılda elde ettiği dereceyi, sen birkaç kova su ile kazandın” buyurdu.
Ebû Ali, zahiri ilimlerden sonra bâtmi ilimlerde de Jf yetişti ve birçok mürşidden istifade etti. Şeyh Ebu’l-Kasıttı Gürkâni hazretlerinden Haydarî koluna aid silsileyi alan Farmedî, daha sonra Ebû’l-Hasan Harakânî’ye ıntisab edeyirek iki silsileyi birleştirmiş. oldu,.
Ebû Ali Farmedî rahmetullahi aleyh, Tefsir sahibi i Kuşeyri’den aldığı üstün ifade ve tesir gücü sayesinde çok güzel vaazlar verirdi. İmam-ı Gazali ve Yusuf-u Hamedanî ondan istifade ederek kemale gelmiş, yüksek derecelere kavuşmuştur.
İmam Gazalî’nin tasavvuf yolunda olduğu gibi hadis ve fıkıh ilminde de hocasıdır. Şafiî fıkhı üzermiş İmam Kuşeyrî’den aldığı ilmi İmam Gazalî’ye aktarmıştır.
Dinin zahiri ahkâmının yaşanmasına çok ehemmiyet verirdi. Bununla beraber cezbe hali yaşayan aşk ehlini de hoş görür, hürmetkâr davranırdı.
Nizamiye medreselerini tesis edip, âlimlerle sohbet meclisi kurmaya ehemmiyet veren meşhur vezir Kiizam-ül- H Mülk de Ebû Ali Farmedî’ye çok değer verirdi. O gelince derin bir hürmetle ayağa kalkar, onu kendi makamına oturturdu. Bunun sebebini soranlara “Çünkü o bize kusurlarımızı gösteriyor” derdi.
Ebu Ali Farmedi rahmetullahi aleyh Silsile-i Âliyye’de emaneti, Ebu’l-Hasan Harakani rahmetullahi aleyhiden alilimıştır.
Allah-u Teâlâ sırrını yüceltsin.
KAYNAK: Cennet Yolunun Rehberi /Seyda Muhammed Konyevi